Pilot włączył silnik. Wirnik zaczyna pracować. Łopaty nabierają prędkości. Po chwili odrywamy się od ziemi i rozpoczynamy dwudziestominutowe fly safari. Helikopter w mgnieniu oka nadlatuje nad taflę polodowcowego jeziora i wzbija się coraz wyżej. Widzimy wodospad łączący dwa jeziora, od którego bierze nazwę Park Narodowy Stora Sjofalets. My jednak nie zatrzymujemy się i lecimy w stronę gór. Szwedzka Laponia z perspektywy ptaka wygląda bajecznie. Przelatujemy nad pierwszymi wzniesieniami i za gór zaczyna wyłaniać się skalne gniazdo lodowego olbrzyma. Na horyzoncie pojawiają się lodowce górskie. Naszym oczom ukazuje się obraz wypełniony szczytami i dolinami porośniętymi arktyczną tundrą. Naszym celem jest góra Ahpar i jej lodowce.

Nadlatujemy nad dolinę wypełnioną lodowcowymi jeziorami. Ilość dodatkowych jeziorek, oczek wodnych, jest nie do policzenia, a sama dolina zapiera dech. To jest jedno z tych miejsc, które podczas epoki lodowcowej wypełnia się lodem. Widać nawet skalne tarasy utworzone podczas nierównomiernego roztapiania się lodu. Nadlatujemy nad samo centrum skalnego gniazda u stóp góry Ahpar. Daniel Aberg, kompan ekspedycji, dostaje zgodę na otwarcie bocznych drzwi. Pilot ustawia maszynę bokiem, aby widok na góry z lodowcami udało się udokumentować w fotografiach. Mamy kilka sekund, aby pstryknąć kilka ujęć. Udaje nam się uwiecznić lodowcowe jęzory spływające z gór. Nie możemy podlecieć pod sam lodowiec, gdyż istnieje zakaz wlatywania helikopterami w przestrzeń powietrzną Parku Narodowego Sarek. Mamy za to imponującą panoramę na najstarszy park narodowy w Europie, w tym widok na kilkanaście lodowców górskich rozsypanych po okolicy. Jesteśmy pewni, że to lodowce, gdyż trwamy w ostatnich dniach lapońskiej jesieni, która nie przyniosła jeszcze opadów śniegu.

W przyszłości lodowce górskie znajdujące się za kołem podbiegunowym w Górach Skandynawskich staną się zaczątkiem wielkiego cielska lądolodu kontynentalnego, który odgrywa kluczową rolę w kształtowaniu krajobrazu północnej Europy, w tym Polski. Wisząc w powietrzu na wysokości kilkuset metrów możemy na własne oczy zobaczyć miejsce, z którego rozpocznie się kolejna odyseja lądolodu. To bardzo wymowny etap całej ekspedycji.

We wrześniu 2018 roku we współpracy z Danielem Abergiem pracującym w szwedzkim Rezerwacie Przyrody Kullaberg zorganizowaliśmy ekspedycję, która odegrała kluczową rolę w rozumieniu historii naturalnej i przyrodniczej tożsamości polskich parków narodowych. Wyruszyliśmy za koło podbiegunowe, aby zobaczyć na własne oczy skalną kolebkę lądolodu skandynawskiego. Dopiero w skalnym gnieździe i wśród lodowców zacząłem myśleć o naszej przyrodzie, jak o potężnym eko regionie, który jest ściśle związany z życiem lądolodu. Zrozumiałem, że Szlak Dzikiej Odysei poprowadzony przez polskie parki narodowe to jedna wielka opowieść o lądolodzie, który na różne sposoby wpływa na rzeźbę terenu, szatę roślinną i bogactwo zwierząt. To dzięki niemu mamy tak piękne wybrzeże morskie, doliny rzeczne, krainy jezior, równiny porośnięte przez puszcze. Całe jego terytorium rozpościera się od szczytów gór na północy Szwecji i Norwegii aż po łańcuchy górskie na południu Polski.

Po zakończeniu lapońskiej ekspedycji opowieści o przyrodzie chronionej w parkach narodowych nabrały lodowego charakteru. W edukacyjnym świecie Dzikiej Odysei® bardzo często natkniecie się na określenie „terytorium lodowego olbrzyma”, lub „terytorium lodowego władcy”. Treści przybliżające lodową historię polskich parków narodowych są z nami prawie na każdym kroku. Znajdują się przede wszystkim w dwudziestu trzech mikro panelach edukacyjnych wprowadzających w przygodę w danym parku narodowym. Wszystkie zebrane są w zakładce PARKI. Opowieści wprowadzające w przygodę to próba rekonstrukcji lodowcowego świata złożona z 23 rozdziałów. Trwając na Szlaku Dzikiej Odysei często przypominajcie sobie tę przyrodniczą prawdę, że żyjemy na terytorium lądolodu kontynentalnego i lodowców górskich. Będą wam o tym przypominać także prezentacje, wystawy i ekspozycje muzealne dostępne w parkach narodowych.

Krystian Tyrański
twórca Szlaku Dzikiej Odysei