BIESZCZADZKI PARK NARODOWY

To już siódma odsłona górskiej granicy terytorium lodowego olbrzyma. Bieszczady to najdalej na wschód wysunięty skalny bastion, który podczas epok lodowych ani razu nie został dotknięty przez lądolód, ani przez lodowce górskie. Jedynym wspomnieniem obecności Lódwilka, który zatrzymał się w sporej odległości są grechoty – rumowiska skalne podobne do gołoborzy jakie można podziwiać w Świętokrzyskim Parku Narodowym. Widoczny ślad pozostawił tylko oddech lodowego władcy. Na chwilę warto zajrzeć pod zielony dywan roślin porastający te góry i odczytać dziką księgę Ziemi. Fascynująca jest historia powstania tych i innych gór stanowiących naturalną granicę dla lądolodu. Geologiczne opowieści o prehistorycznych oceanach, morzach, osadzaniu się warstw na dnie, fałdowaniach i piętrzeniach gór, wciągną nie jednego pasjonata zgłębiającego tajemnice planety Ziemi. Od łańcuchów górskich chronionych w Karkonoskim Parku Narodowym do szczytów i dolin chronionych w Bieszczadzkim Parku Narodowym, wszędzie można odkrywać niezwykłe perypetie ruchów ziemi. Okazuje się, że warstwy tworzące góry także trwają w swojej odysei. Dziś rozmaite w materiałach, w kształtach i wysokościach łańcuchy górskie porośnięte są wyjątkowym dywanem roślin i tworzą skalny dom dla niezliczonej ilości zwierząt. Wszystkie łańcuchy od strony północnej są pod nieustannym wpływem powietrza arktycznego – pod wpływem śpiącego oddechu lodowego władcy. Bieszczady także. To pewne, że w czasach lodowych wypraw Lódwilka te góry były schronieniem dla wielu gatunków roślin i zwierząt. Nie za wysokie góry, pozbawione lodowców mogły być porośnięte przez roślinność tundrową a może i przez trawiastą – tworząc niebywale piękną lodowcową sawannę – dom dla mamutów, nosorożców, tarpanów, jeleni olbrzymich i prażubrów. Niestety do dziś nie udało się odnaleźć żadnych żywych śladów, ani szczątków roślin (w osadach na torfowiskach), które by nawiązywały do lodowcowych czasów. Patrząc dziś na wyjątkowy ekosystem połonin, można przywołać w wyobraźni jak wyglądały kiedyś fragmenty lodowcowej sawanny. Owszem powstanie połonin związane jest z działalnością człowieka, skład gatunkowy tej trawiastej krainy jest zupełnie inny, ale widok?

W granicach Polskich Parków Narodowych nie ma tak dzikiego trawiastego krajobrazu, który mógłby najbardziej przybliżyć i zobrazować zaginione królestwo traw. Jesienią trawy mienią się złotem i falują na wietrze. Na trawiastą scenę połonin wychodzą jelenie – potomkowie olbrzymich jeleni żyjących w towarzystwie mamutów. Tak jak w czasach lodowych ekspedycji Lódwilka, tak i teraz jesienią rozpoczyna się niebywale emocjonujące słuchowisko i widowisko – rykowisko jeleni. Rykowisko jest niezwykłym słuchowiskiem, na które trzeba się udać wczesnym rankiem lub wieczorem. Podczas intensywnych godów ryki samców mogą być słyszane przez cały dzień. Podczas wsłuchiwania się w ten niezwykle dziki koncert warto przywołać odgłosy tysięcy gęsi i żurawi, które trwają w podniebnej odysei. Jeszcze w październiku ptaki mają swoje śródlądowania w odległych parkach narodowych, takich jak: Ujście Warty, Biebrzański, Narwiański. Ze względu na to, że Dzika Odyseja jest przygodą łączącą wszystkie parki w jedna opowieść, warto odwoływać się do osobistych doświadczeń i wzmacniać talent łączenia przyrodniczych światów. Rykowisko jeleni wzmocnione akompaniamentem klangoru żurawi, pozwoli doświadczyć czym jest dzika symfonia przyrody. Czasami może się zdarzyć, że uda się naprawdę usłyszeć przelatujące nad górami żurawie – to będzie wyjątkowa chwila. Podczas przeżywania Dzikiej Odysei z dziećmi, warto nabyć w Parku bajkę: „Przygoda wielka rysia Pędzelka”, która doskonale wprowadzi małych odkrywców w świat bieszczadzkiej przyrody. O Pędzelku powstały też filmy, podcasty i słuchowisko, dzięki któremu dzieci jeszcze bardziej wyostrzą zmysły tropiąc ślady dzikich mieszkańców – w tym niedźwiedzi. Te bieszczadzkie symbole dzikości jesienią zostawiają liczne odchody, które przy uruchomieniu wyobraźni wyglądają niczym jagodowe ciasteczka. Warto je odnaleźć i udokumentować. W drugiej połowie października rozpoczyna się widowisko „złotej jesieni”. Puszcza Karpacka nabiera wyjątkowych barw i zachwyca każdego podróżnika. Warto uczestniczyć w tym kolorowym szaleństwie jeżeli planuje się ekspedycję do tego Parku w drugiej połowie października.

HORYZONT DALSZEJ PRZYGODY:

Po górskich przygodach w Babiogórskim i Bieszczadzkim Parku Narodowym ruszajcie na dół, na północ, do sosnowej krainy pełnej jezior i polodowcowej rzeźby terenu. Zmęczenie wynikające z ciągłego zdobywania szczytów może dać się we znaki. Zregenerujecie się podczas trzech kolejnych odcinków Szlaku Dzikiej Odysei. W granicach Parku Narodowego Bory Tucholskie chronionych jest dwadzieścia jeden jezior. Wśród nich „jeziorowy cud natury” nazwany: „Struga Siedmiu Jezior”. Jest to siedem polodowcowych jezior połączonych jednym ciekiem wodnym. Warto je zobaczyć i odkryć kolejne tajemnice dzikiego królestwa znajdującego się na terytorium lodowego olbrzyma. Szlak Dzikiej Odysei jest pełen przyrodniczych niespodzianek. Niech Wasza Dzika Księga Życia wypełni się skarbami geologicznymi, botanicznymi i zoologicznymi, a Rodzinny Dziennik Ekspedycyjny miłymi wspomnieniami. Do zobaczenia na Szlaku pa pa! Niezapomniana przygoda trwa! Krystian Tyrański, Dzika Odyseja®